Маған жақсы мұғалім бәрінен де артық, өйткені мұғалім мектептің жүрегі!
Республикалық апталық газеті

Тауарлар мен қызметтердің сапасы төмендейді, тұтынушылық сауаттылық артып келеді: ТҚҚК өз жұмысының нәтижелерін айтты


1 марта 2023, 08:16 | 1 160 просмотров


Бір жыл ішінде 30 мыңнан астам өтініш келіп түсті.А.ж. 12 қаңтарда, ҚР Сауда және интеграция министрлігінде Қазақстан Республикасының Сауда және интеграция бірінші вице-министрі Арман Шакқалиев пен Аппарат басшысы Асқар Әбдіғалиұлы Бегмановтың қатысуымен алқа отырысы өтті. Мемлекеттік орган өткен жылдың қорытындысын шығарып, алдағы міндеттерді талқылады. 

Атқарылған жұмыстар туралы ҚР СИМ Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің төрағасы Асқар Тынысбеков баяндама жасады. Ол үкіметтік емес сектормен бірлесіп тұтынушылық құқықтарды жан-жақты қорғауды қамтамасыз ету үшін барынша күш жұмсалғанын атап өтті.

2022 жылдың 12 айында Комитетке 30 167 өтініш келіп түсті. Олардың өсу қарқыны өткен жылмен салыстырғанда 120% құрады. Өткізілген іс-шаралардың арқасында тұтынушыларға 786 млн.теңге қайтарылды. Бұл тұтынушыларға 363,02 млн. теңге қайтарылған 2021 жылға қарағанда 216,5% - ға артық.

Бұдан басқа, 13,5 мыңнан астам азаматқа құқықтық көмек көрсетілді, 13,1 мыңға жуық өтініш қанағаттандырылды, 3 071 құзыреті бойынша қайта жіберілді.

«Талдау көрсеткендей, тұтынушылардың құқықтары көбінесе бөлшек сауда (47,6%), тұрмыстық қызметтер (19%), электрондық коммерция (9%), ТКШ (5,6%) және басқа салаларда (4,3%) бұзылады. Осыған байланысты департаменттермен 146 жоспардан тыс тексеру жүргізілді», - деді Асқар Станиславович. – «Тексеру қорытындысы бойынша ескерту түрінде – 99 субъект, айыппұл түрінде-32 субъект әкімшілік жауапкершілікке тартылды».

Ол сондай-ақ басқа мемлекеттік органдар реттейтін салалардағы бұзушылықтар көбейгенін, онда өтініштер саны 2022 жылдың 6 айында ғана 47,2 мыңға дейін өсіп, 2021 жылдың жылдық көрсеткішінен асып кеткенін айтты.

Шағым мен талап - құқықтық құралдар 

Комитет төрағасы сондай-ақ 102 өтініш бойынша жүзеге асырылған талап-арыз қызметі туралы, оның ішінде ЖПП тұтынушыларының 35 талап-арызы бойынша үшінші тұлғалар ретінде сөз сөйледі.

Мысалы, Алматы қаласының Түрксіб соты ведомствоның «Бек Эйр» АҚ авиакомпаниясына қатысты 6-шы талабын қанағаттандырды. Қорғалған тұтынушылардың жалпы саны 1 850 адамды құрады, талап қою сомасы 113 млн.теңгеден асты.

Шығыс Қазақстан облысында «Аманат» ТҚҚҚБ және ТҚҚД бірлескен іс-қимылдары сотта талап қою сомасы 308 млн.теңгеден асатын көппәтерлі тұрғын үйдің 162 меншік иесінің құқықтарын қорғауға көмектесті.

Қостанай облысының департаменті Рудный қаласының мыңнан астам тұтынушыларының қатты тұрмыстық қалдықтарды шығару жөніндегі қызметтерге жеке тұлғалар үшін заңсыз бекітілген тариф үшін құқықтарын қорғады.

Астана қаласы департаментінің көмегімен елордалық тұрғын үй кешендерінің бірінің тұрғындарының 10 млн талап-арызын сот қанағаттандырды.

Атырау облысында азаматтардың белгісіз тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін «Kcell» АҚ және «Атырау жылу электр орталығы» АҚ-мен сот талқылауы жүріп жатыр.

ТҚҚК төрағасы электрондық сауда алаңдарына қатысты шағымдармен байланысты жағдайды қозғады.

«2022 жылы «Каспий-дүкен» және Wildberries өкілдерімен бірнеше кеңестер өткізілді, олардың қорытындысы бойынша тұтынушылардың құқықтарын қорғау Комитеті мен департаменттері үшін арнайы электрондық пошта құрылды. КЗПП және Wildberries өзара іс - қимыл мәселесі өзара іс-қимылдың жеке арнасын құру арқылы пысықталуда», - деп баяндады Асқар Станиславұлы.

Ол сондай-ақ аумақтық департаменттер қызметінің рейтингін ұсынды. Мәселен, Батыс Қазақстан, Қостанай, Қарағанды облыстары жоғары нәтижелілік көрсетті.

Атырау, Қызылорда және Алматы облыстары төмен балл жинады.

Қоғамдық пікір

ТҚҚ саласының жағдайына қоғамдық көзқарасты анықтау үшін 2022 жылы әлеуметтанулық зерттеу жүргізілді. Бұл туралы баяндамашы өз баяндамасында айтты.

«Сауалнамаға қатысқан барлық респонденттердің 39,3% - ы медициналық қызмет көрсетудің төмен сапасына, 42,9%-интернет - провайдерлер сервисіне, 30,7% - қалалық қоғамдық көлік қызметтеріне шағымданды. Тұтынушылардың өтініштерінің жыл сайынғы өсуі мемлекеттік органдардың өздері реттейтін салалардағы түбірлік проблемаларды анықтау және жою жөніндегі әлсіз жұмысымен, сондай - ақ тұтынушылардың құқықтық мәдениетін арттырумен байланысты», - деп түсіндірді А.Тынысбеков.

Ол қоғамдық наразылықтың тағы бір себебін – шағымдардың саны артып келе жатқан экономиканың белгілі бір салаларында әзірленген және қолданыстағы 3 мың ұлттық сапа стандарттарының, өнімдер мен қызметтердің қауіпсіздігінің төмен қолданылуын атады.

Өткен жылы Комитет ТРМК және ҚазСтандартпен бірлесіп салалық мемлекеттік органдардың қолданыстағы ұлттық стандарттарын пайдалану мониторингін, сондай-ақ халықтың өмір сүру сапасын жақсартатын жаңа ұлттық стандарттарды әзірлеуді іске қосты.

Осы мақсатта тұтынушылардың өтініштерін қабылдау және қарау процесі автоматтандырылды, ал e-Tutynushy ақпараттық жүйесі e-Otinish-пен біріктірілген. Қазақстандықтар оның пайдалылығын жоғары бағалады. Өткен жылы БАЖ арқылы азаматтардан 2,4 мыңнан астам өтініш келіп түсті, оның 1,5 мыңы бизнеске және 0,9 мыңы сотқа дейінгі реттеу субъектілеріне. Жүйеде 8,5 мың тұтынушы, 300 бизнес субъектісі, 18 қоғамдық бірлестік тіркелген.

Заңнамалық жаңалықтар

Комитет Төрағасы өткен жылдан бастап ТҚҚ бойынша заңнамалық түзетулердің 2-ші пакетін әзірлеу жандандырылғанын еске салды.

Онда барлық қолданыстағы мақалалар пысықталып, құрылымы өзгертілді.

Негізгі бастамалардың қатарында: омбудсмен институтын енгізу, Заңның базалық қағидаттарын кәсіпкерлік субъектілері көрсететін қызметтердің барлық салаларына тарату. Сотқа дейінгі кезеңде бұзушылықтарды жоюдан бас тартатын бизнес субъектілеріне ЖЖБИ қоғамдық институттарының пайдасына сот салатын айыппұл түріндегі азаматтық-құқықтық жауапкершілік нормасын қалпына келтіру көзделген.

Түзетулердің екінші топтамасының осы және басқа да жаңалықтары қазақстандықтардың әл-ауқатының деңгейін арттыруға ықпал ететін болады.

Баяндама соңында ТҚҚК төрағасы комитеттің 2023 жылға арналған жоспарларын, оның ішінде «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заң жобасымен жұмыс жасауды, сондай-ақ тұтынушылардың құқықтарын қорғауды мемлекеттік реттеу тиімділігінің деңгейін 72,3% - ға дейін арттыруды айтты.

Алқа отырысына ТҚҚ саласындағы қоғам қайраткерлері қатысып, СИМ-мен ынтымақтастық жөнінде бірқатар ұсыныстар айтты.

«Қазақстан тұтынушыларының ұлттық лигасы» басқармасының төрағасы Светлана Романовская Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс бойынша алдағы конкурстарды дайындау мәселелері бойынша ТҚҚҚБ -мен СИМ жұмыс семинарын өткізуді ұсынды. Сонымен қатар, ол кейбір тауарларға тәуелсіз сараптама жүргізудің қазіргі проблемасына назар аударды.

Цифрлық Қазақстан қауымдастығының басқарушы директоры Денис Степанцев былтырғы жылы қоғамдық бірлестіктермен бірлесіп өткізілген ауқымды заң шығару жұмыстарына назар аударды.

«Қазақстан тұтынушыларының Республикалық Қауымдастығы» ЗТБ төрағасы Жасұлан Айтмағанбетов мынаны атап өтті: «Бізде бірқатар проблемалар бар, олар менің ойымша шешілмеген. Бұл, атап айтқанда, тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласында кәсіпкер-оппоненттер саласы алдындағы құқықтарды бұзушылық бар».

Өз кезегінде «Атырау облысы бойынша тұтынушылар құқығын қорғау және бәсекелестікті дамыту» қоғамдық бірлестігінің президенті Балжан Досмұхамбетова өз әріптестерінің көзқарасын қолдап, тұтынушылардың құқықтарын қорғау қызметін жетілдіру бойынша белсенді ұстанымын көрсетті.

Алқа қорытындысын шығара отырып, ҚР Сауда және интеграция Бірінші вице-министрі қатысушыларға тиісті тапсырмалар берді. Ол тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі мемлекеттік саясатты жүзеге асыруда тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктерінің рөлі өте маңызды екенін айтты. Бұл ел үшін маңызды салада тек бірігіп табысқа жетуге болады.

 

Автор:
Жетісу облысының сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаменті ТҚК ақпараты негізінде