Автор:
Оразбай Айкүміс
Дәстүрлі ән сыныбының педагогі
«Жетісу облысы білім басқармасының Көксу ауданы бойынша білім бөлімі» мемлекеттік мекемесінің «Өнер мектебі» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны
Ашық сабақ
Педагог: Қайырлы күн құрметті педагогтар, оқушылар. Бүгінгі ашық сабағымның тақырыбы: «Қазақ халқының бір туар әнші, композиторы Тұрсынғазы Рахимов»
Оқушының аты-жөні: Қалелқызы Аружан 1 сынып оқушысы
Оқушы: Сәлеметсіздерме ұстаздар!
Сабақтың мақсаты:
— Оқушыға Тұрсынғазы Рахимовтың өмірі мен шығармашылығын таныту;
— Ән орындауда әуезділік пен мәнерлілікке назар аударту;
— Ұлттық музыкаға деген қызығушылықты арттырып, патриоттық тәрбие беру.
Педагог: Аружан,ашық сабақты бастамас бұрын үй жұмысын тексерейік. Қандай тапсырма берілді?
Аружан: Халық әндері мен терме жырларының айырмашылығы
Жаңа тақырып:
- Қазақ халқының бір туар әнші, композиторы Тұрсынғазы Рахимов.
Педагог: Педагог: Тұрсынғазы Рахимов — 1951 жылы дүниеге келген, қазақ халқының ән өнеріне ерекше үлес қосқан сазгер әрі орындаушы. Ол өзінің «Қазақтай ел қайда?», «Сағындым Алтайды», «Келші, келші, жаным-ай» сынды әндерімен халық жүрегіне жол тапқан.
Әндерінің тақырыптары — туған елге деген махаббат, сағыныш, ұлттық болмыс пен сырлы сезім. Әндерінің орындалуында дыбыстық әуезділік пен динамикалық ерекшелік жоғары деңгейде.
Практикалық бөлім
Педагог: Қазір Тұрсынғазы Рахимовтың әндерінің бірінен шабыттанып жазылған «Сағындым Алтайды» әуенінің фрагментін домбырамен ойнап көреміз. Бұл туындыда туған жерге деген сағыныш, кең дала мен биік рух бейнеленген.
Оқушы: (Күйді ойнап шығады, педагогпен бірге динамикалық белгілер мен мәнерлілігін талдайды)
Күйде баяндалатын табиғаттың көріністері:
Пікір алмасу
Педагог: Бұл әуен саған қандай әсер берді?
Оқушы: Маған күйдің мұңды әрі сағынышқа толы сипаты ұнады. Дыбыстың жұмсақтығы мен баяулығы туған жерге деген ішкі сезімді жеткізеді.
Сергіту сәті
2 кезеңнен тұрады
1-кезең: «Сиқырлы ән» — Оқушы көзін жұмып, әртүрлі дыбыстық сипаттағы музыка бөліктерін тыңдайды. Әр бөліктен кейін эмоцияны анықтап айтып беру (қуаныш, сағыныш, мұң т.б.)
2-кезең: «Қазақ әнімен қозғалыс» — Тұрсынғазы Рахимовтың әндеріне сәйкес қимыл-қозғалыспен әуезді ырғақ жасау (мысалы, «Қазақтай ел қайда?» әуенімен қазақи қол қимылдары, шеңбермен жүру).
Бағалау
2 кезеңнен тұрады
Педагог: Аружан, бүгінгі сабақта не үйрендің? Қандай жаңалық аштың?
Оқушы: Мен Тұрсынғазы Рахимовтың кім екенін, оның әндеріндегі сезімді қалай жеткізуге болатынын үйрендім. Домбырамен орындауда да динамика мен мәнерлілік маңызды екенін түсіндім.
Өзін-өзі бағалау бөлімі
«Музыкадағы айна» әдісі — Оқушы сабақтағы өз рөлін сипаттап, неге көңілі толғанын, алдағы уақытта нені жақсартқысы келетінін айтып береді.
Үй тапсырмасы
— Тұрсынғазы Рахимовтың «Келші, келші, жаным-ай» әнін тыңдап, оның құрылымын талдау.
— Ән әуенінен шабыт алып, кішкене әуендік үзінді құрастыру (домбырамен).
— Сабақта өткен динамикалық белгілерді жаттау.
Қортынды
Бүгінгі ашық сабақта оқушы ұлттық өнерге терең үңілді, Тұрсынғазы Рахимовтың шығармашылығы арқылы қазақ ән өнерінің рухани байлығын таныды. Оқушы белсенділік танытып, күй мен ән арасындағы үндестікті сезінді. Сабақ нәтижелі әрі мазмұнды өтті.