Қазақстанның білім беру саласында әйел педагогтердің үлесі айтарлықтай жоғары. Ел бойынша 484 788 педагог-әйел жұмыс істейді, бұл жалпы педагогтердің 82,1%-ын құрайды.
Әйел педагогтердің жұмыс салалары
Қазіргі таңда Қазақстандағы білім беру мекемелерінде әйел педагогтердің үлесі келесі түрде бөлінеді:
- 100 750 – мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында
- 334 641 – орта білім беру ұйымдарында
- 2 444 – түзету-білім беру ұйымдарында
- 13 113 – қосымша білім беру ұйымдарында
- 29 025 – техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында
- 3 815 – арнайы білім беру ұйымдарында
Бұл көрсеткіштер әйелдердің Қазақстандағы білім беру жүйесінде шешуші рөл атқаратынын көрсетеді.
Педагогикадағы әйелдердің рөлі
Әйел педагогтер жас ұрпақты тәрбиелеу мен оқытуда маңызды орын алады. Олар тек білім беріп қана қоймай, балалардың моральдық және рухани дамуына да ықпал етеді. Әсіресе, мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарында әйел мұғалімдер басымдыққа ие.
Білім беру жүйесінде әйел педагогтердің көп болуы бірқатар артықшылықтар береді:
- Балалармен жылы қарым-қатынас орнату және олардың психологиялық қолдауын қамтамасыз ету
- Оқу үдерісіне анағұрлым жұмсақ әрі нәтижелі әдістерді енгізу
- Бала тәрбиесіндегі жауапкершілікті мойнына алу арқылы болашақ ұрпаққа ізгі құндылықтарды дарыту
Білім беру саласындағы гендерлік теңдік мәселелері
Әйел педагогтердің көп болуы бір жағынан оң үрдіс болғанымен, ер мұғалімдердің тапшылығы білім беру саласының теңгерімділігін бұзуы мүмкін. Ер мұғалімдер үлесінің төмендігі әсіресе жоғары сыныптар мен техникалық-кәсіптік білім беру мекемелерінде байқалады.
Мұның негізгі себептері:
- Педагогикалық мамандықтардың жалақы деңгейінің төмендігі
- Ер азаматтардың басқа мамандықтарға бет бұруы
- Қоғамдағы педагогикалық қызметтің әйелдерге тән кәсіп ретінде қалыптасуы
Бұл мәселені шешу үшін Қазақстанда білім беру саласында ер мұғалімдердің санын арттыру бағытында шаралар қабылдануда.
Педагогтердің мәртебесін арттыру шаралары
Соңғы жылдары Қазақстан Үкіметі білім беру саласына ерекше назар аударып келеді. Педагог мәртебесін арттыру мақсатында келесі шаралар қабылданды:
- Жалақыны көтеру: Соңғы бес жылда мұғалімдердің жалақысы бірнеше есеге артты
- Әлеуметтік қолдау: Педагогтерге баспана алу, қосымша жеңілдіктер қарастыру
- Кәсіби дамуды қолдау: Мұғалімдерге арналған қайта даярлау және біліктілікті арттыру курстарының кеңеюі
Бұл өзгерістер білім беру саласын одан әрі дамытуға, мұғалім мамандығының беделін арттыруға және ер азаматтардың педагогикалық мамандықтарға деген қызығушылығын оятуға бағытталған.
Қорытынды
Қазақстанда педагогтердің 82,1%-ы әйелдер, бұл олардың білім беру жүйесіндегі ерекше рөлін көрсетеді. Әйел мұғалімдер білім берудің барлық деңгейінде қызмет атқарып, балалардың жан-жақты дамуына ықпал етеді. Алайда ер мұғалімдердің тапшылығы – шешімін қажет ететін маңызды мәселе.
Осыған байланысты, Қазақстанда педагогикалық мамандықтардың мәртебесін көтеру, жалақыны арттыру және ер мұғалімдердің үлесін көбейту бойынша шаралар қабылданып жатыр. Бұл білім беру жүйесінің теңгерімді дамуына және сапалы білімнің қолжетімді болуына ықпал етеді.