Жасанды интеллект физикада революция жасап, Әлемнің ақырын болжауы мүмкін

Жасанды интеллект физикада революция жасап, Әлемнің ақырын болжауы мүмкін

Жаңалық

Еуропалық ядролық зерттеулер ұйымы (CERN) – бұл Еуропалық Одақтың халықаралық ғылыми ұйымы, әлемдегі ең ірі жоғары энергиялы физика зертханасы.

CERN-нің жаңа бас директоры Марк Томсон жасанды интеллект (ЖИ) фундаменталды физикада төңкеріс жасайтынын және оның Әлемнің болашағы туралы түсінік бере алатынын мәлімдеді. Оның айтуынша, Үлкен Адрон Коллайдері (LHC) сияқты күрделі физикалық зерттеулерде машиналық оқыту әдістерін қолдану ғылымдағы ең үлкен жаңалықтардың біріне айналуы мүмкін.


ЖИ – жаңа физиканы ашуға мүмкіндік береді

Марк Томсонның айтуынша, ЖИ қолдану протеин құрылымдарын болжаудағы AI-powered жетістіктерімен салыстыруға болады, бұл 2024 жылы Google DeepMind ғалымдарына Нобель сыйлығын әкелген болатын. Қазіргі уақытта CERN ғалымдары ЖИ-ді өте сирек кездесетін бөлшектер оқиғаларын анықтау үшін пайдаланып жатыр, бұл материяның қалай пайда болғанын және Әлемнің тұрақтылығын зерттеуге мүмкіндік береді.

🔹 «Бұл қарапайым жетілдіру емес, бұл нағыз революция», – дейді Томсон.
🔹 «Протеинді жинақтау – өте күрделі мәселе, ал бөлшектер физикасында деректер одан да күрделі. Сондықтан, AI сияқты қуатты әдісті қолдансақ, орасан жетістікке жетеміз».


LHC және болашақ ірі жаңалықтар

CERN қазіргі уақытта болашақ Футуристік Шеңберлі Коллайдердің (Future Circular Collider, FCC) құрылысын қарастырып жатыр. Бұл жоба Үлкен Адрон Коллайдерінен (LHC) үш есе үлкен болады және жаңа физикалық құбылыстарды ашуға мүмкіндік береді.

Дегенмен, кейбір елдер, оның ішінде Германия, бұл жобаның 17 миллиард долларлық бағасын тым жоғары деп санап отыр. Бірақ Томсонның айтуынша, ЖИ технологиясының дамуы жаңа физикалық заңдарды ашу үдерісіне тың серпін береді.

LHC-дің қуатын 10 есе арттыру арқылы келесі онжылдықта мынадай жаңалықтар ашылуы мүмкін:

Хиггс бозонының жаңа қасиеттерін зерттеу
Қара материяны анықтау мүмкіндігі
Бөлшектердің массасын қалыптастыратын процестерді түсіну


Хиггс бозоны және Әлемнің тағдыры

LHC келесі кезеңде екі Хиггс бозонын бір уақытта жасауға тырысады. Бұл бөлшектер өздеріне массаны қалай береді деген сұраққа жауап береді.

🔹 «Хиггс бозонының өз-өзімен әрекеттесуі (Higgs self-coupling) Әлемнің негізгі қасиеттерінің бірі», – дейді Томсон.
🔹 «Бұрын бұл LHC-де мүмкін емес деп ойлаған едік, бірақ қазір біз бұл өлшеуді сәтті орындайтынымызға сенімдіміз».

Хиггс бозонының өзара әрекеттесуін зерттеу Үлкен Жарылыстан кейінгі алғашқы секундтың триллиондық бөлігінде материяның қалай қалыптасқанын түсінуге көмектеседі. Сонымен қатар, бұл Хиггс өрісінің тұрақты күйде тұрғанын немесе болашақта қайта өзгеретінін анықтауға мүмкіндік береді.

💡 Егер Хиггс өрісі қайта өзгерсе, бұл Әлемнің тұрақсыз екенін білдіреді, және болашақта оның жойылуына әкелуі мүмкін. Бірақ ғалымдар бұл өзгеріс жұлдыздар мен адамзаттың өмір сүру уақытымен салыстырғанда өте алыс болашақта орын алуы мүмкін дейді.


ЖИ-дің рөлі: деректерді талдау және жаңа жаңалықтар

LHC секундына 40 миллион бөлшектер соқтығысын тіркейді. Бұл ақпарат микросекундтар ішінде өңделуі тиіс. ЖИ жүйелері бұл процесті басқаруға көмектеседі.

🔹 «Біз қазір он жыл бұрынғы 20 есе үлкен деректер жиынынан жақсы нәтижелер алып отырмыз. Бұл 20 жылға алға жылжу деген сөз», – дейді ғалым Кэтрин Лени.

ЖИ қара материяны іздеуде де маңызды рөл атқарады. Қазіргі таңда ғалымдар қара материяның табиғатын мүлдем білмейді, сондықтан оның ізін дәстүрлі әдістермен табу қиын. Жасанды интеллект бұл мәселені шешуге көмектесе алады.


Жасанды интеллект арқылы жаңа физика ашыла ма?

Марк Томсонның айтуынша, ЖИ бізге жаңа сұрақтар қоюға мүмкіндік береді.

🔹 «Бұрын біз нақты бір теориялық модельді тексеру үшін ғана жұмыс істедік. Енді ЖИ көмегімен ‘бұл деректерде не бар?’ деген ашық сұрақ қоя аламыз», – дейді ол.

Бұл тәсіл жаңа физикалық құбылыстарды күтпеген жерден ашуға мүмкіндік береді. Егер LHC шынымен де қара материя бөлшектерін анықтаса, бұл физикадағы ең үлкен жаңалықтардың бірі болар еді.


Қорытынды

🌌 Жасанды интеллект бөлшектердің физикасында жаңа дәуірдің есігін ашуда.
🌌 Хиггс бозонын зерттеу арқылы Әлемнің тұрақтылығы туралы жаңа түсініктер пайда болуы мүмкін.
🌌 AI көмегімен қара материяның анықтау мүмкіндігі арта түсті.

💡 Біз ғылым мен технологиядағы жаңа төңкерістің алдында тұрмыз, және AI бұл процеске шешуші ықпал етуде!

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *