Қазақстанның Оқу-ағарту министрлігі білім беру жүйесін жетілдіруге бағытталған бағдарламалар мен жобаларды іске асыруды жалғастыруда. Білім беру инфрақұрылымы дамуда, цифрлық технологиялар енгізілуде, балалардың құқығын қорғау және қауіпсіздігін арттыру шаралары күшейтілуде.
Қазақстандық оқушылардың 2024 жылдың бірінші жартыжылдығында халықаралық олимпиадаларда қандай жетістіктерге қол жеткізгені және білім беру саласының басқа да негізгі көрсеткіштері туралы Primeminister.kz шолу материалынан оқыңыздар.
Бүгінгі таңда Оқу-ағарту министрлігінің қарамағында 22 мың білім беру ұйымы бар, оның ішінде 11,5 мыңнан астам балабақша, 8 мың мектеп және 700 колледж жұмыс істеп тұр. Білім алушылардың жалпы саны – 6 млн, ал педагогтар саны – 600 мыңға жуық.
Инфрақұрылым: даму және жаңғыру
Бірінші жартыжылдықта 27 мыңға жуық жаңа мектепке дейінгі орындар ашылды, бұл – балаларды сапалы мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтуды 91,5%-ға дейін ұлғайтуға ықпал етті. Қала мен ауыл арасындағы білім беру мүмкіндіктеріндегі алшақтықты азайту үшін жаңа оқушы орындары енгізілуде, жыл сайын 1 мың ауыл мектебі жаңғыртылады және роботты техника, химия, биология, физика және STEM-зертханалар бойынша заманауи пәндік кабинеттер сатып алынады.
Сондай-ақ мамандандырылған білім беру мекемелерінің желісін кеңейту шаралары жалғасуда. Инклюзивті білім беруге жағдай жасаған мектептердің үлесі 88%-ға дейін артты, ал балаларды арнайы психологиялық-педагогикалық қолдаумен қамту 80%-ға жетті. Инклюзивті білім беруді қамтамасыз ету үшін қосымша критерийлер әзірленді.
Колледж студенттерінің тұрғын үй жағдайы жақсаруда. Еліміздің өңірлерінде 2,6 мың төсек-орынға арналған 11 жаңа жатақхананың құрылысы жүргізіліп жатыр, бұл студенттердің 85%-дан астамын үй-жаймен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Цифрландыру: білім берудегі жаңа технологиялар
Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша 2024 жылғы маусымға қарай Қазақстан мектептерінде интернет сапасы үш есе жақсартылды. Барлық мектеп оқулықтары цифрлық форматқа көшірілді және 11 платформада қолжетімді. Білім беру ресурстарының қолжетімділігін арттыру үшін eGovMobile мобильді қосымшасында «Bilim» жаңа сервисі іске қосылды, сондай-ақ орта білім туралы аттестатты, техникалық және кәсіптік білім туралы дипломдарды қоса алғанда, электронды үкімет порталында цифрлық құжаттардың тізбесі кеңейтілді.
Балалардың қауіпсіздігі мен құқықтары: мемлекеттік саясат басымдықтары
Балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және олардың құқықтарын қорғау – мемлекет үшін басым міндеттердің бірі болып қала бермек. Биылғы маусым айында әйелдердің құқықтары мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған заң күшіне енді, онда балаларға жасаған зорлық-зомбылық үшін жазаны қатаңдататын 70-тен астам түзетулер енгізілген.
Бала құқықтары жөніндегі өңірлік уәкілдердің мәртебесі заңнамалық түрде бекітілді, сондай-ақ зорлық-зомбылықтан зардап шеккен балаларға көмек көрсететін арнайы бағдарлама қарастырылған. 18 психологиялық қолдау орталығы ашылды. Балалардың құқықтары бұзылған жағдайда жедел ден қою үшін ескертусіз жоспардан тыс тексеру мүмкіндігі енгізілді және балалардың құқықтарын қорғау саласындағы бақылау функциялары кеңейтілді, «111» байланыс орталығы іске қосылды.
Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың құқықтарын қорғауға ерекше көңіл бөлінеді. Тәлімгерлік институты енгізіліп, қамқоршылық органдары қызметкерлерінің штаты 46%-ға ұлғайтылды. Қазіргі таңда олардың жалақысын 50%-ға арттыру мәселесі талқыланып жатыр.
Сондай-ақ білім беру ұйымдарында өртке қарсы және терроризмге қарсы қауіпсіздікті қамтамасыз ету талаптары күшейтілді, атап айтсақ: дабыл түймелері, бейнебақылау жүйелері, турникеттер және лицензияланған күзет қарастырылған. Білім беру ұйымдары қауіпсіздік жүйелерімен алғаш рет барынша жарақтандырылды.
Тәрбие және білім беру: азаматтық құндылықтарды қалыптастыру
Мектеп балалар арасында азаматтық-патриоттық құндылықтарды қалыптастыруда шешуші рөл атқарады. Өткен жылғы қыркүйек айында Министрлік «Біртұтас тәрбие» бағдарламасын қабылдады. Оның білім беру мекемелеріне енгізілуінің арқасында ата-аналар қауымдастығының белсенді қатысуымен 684 мыңнан астам іс-шара өткізілді.
«Менің бауырым», «Досболlike» секілді 22 ірі әлеуметтік жоба мен республикалық қозғалыстарды іске асыру, сондай-ақ түрлі челлендждер мен акциялар өткізу, ағаш отырғызу шаралары одан әрі жалғасуда.
Білім беру желісінің кадрлық әлеуетін дамытуға ерекше көңіл бөлінеді: 30 мың педагог біліктілікті арттырудың тегін курстарынан өтті, ал «Білім берудегі өзгерістердің 1000 көшбасшысы» бағдарламасының 109 түлегі мектеп директорлары болып тағайындалды. Басқарушылардың жаңа құрамын қалыптастыру жобасының табысты іске асырылып жатқаны айқын.
Су тасқыны кезеңі: ниеттестік және қолдау
Биылғы көктемде ең күрделі сәтте оқу-ағарту жүйесінің 26 мыңнан астам қызметкері шынайы ниет танытып, табиғи апатқа қарсы тұрды. Министрлік дереу білім алушылар мен педагогтарды қолдау шараларын қабылдады. 5 мыңнан астам бала сауықтыру орталықтарына жолдама алды.
Осы жазда балалардың жазғы демалысын ұйымдастыру тәсілі алғаш рет өзгертілді. Бірыңғай талаптар енгізілді, Балалар сауықтыру орталықтарының тізілімі бекітілді. Әр өңірде мемлекеттік органдар мен әкімдіктер өкілдерінен мониторингтік топтар құрылды. Барлық мектеп оқушысына қауіпсіздік техникалары, қауіпсіз жүзу дағдылары бойынша нұсқаулықтар жазылған GUIDEBOOK-тар берілді. 2024 жылғы жаз мезгілінің қорытындысы бойынша 2,5 млн-нан астам бала 16 жыл бойы жұмыс істейтін, 183 маусымдық және 10 мың басқа үлгідегі лагерьлерде демалады.
Білім беру сапасын арттыру: жетістіктер мен бастамалар
2024 жылы Қазақстанның Оқу-ағарту министрлігі Білім сапасын бағалаудың ұлттық жүйесінің жаңа моделін бекітті. Ал Ұлттық баяндама аясында нысаналы мектептермен жеке жұмыс жүргізуге, педагогтарды оқытуды күшейтуге баса назар аударылды.
Қазақстандық оқушылар 2024 жылы 12 халықаралық олимпиадада 361 медаль жеңіп алды, оның ішінде: 41 алтын, 134 күміс және 186 қола. Сондай-ақ оқушылар Сингапур, Қытай және АҚШ-тағы роботты техника бойынша халықаралық чемпионаттарда ерекше жетістікке жетті. Лос-Анджелестегі Дүниежүзілік ғылыми және инженерлік көрмеде, Өзбекстандағы Авиценна атындағы Халықаралық математикалық олимпиадада және биология олимпиадасында, Грузиядағы қыздарға арналған халықаралық математикалық олимпиадада, Қытайдағы химия бойынша Халықаралық Менделеев олимпиадасында 100% нәтиже көрсетті. Еліміздің оқушылары Балқан түбегінің ең мықты жас математиктерінің үштігіне енді.
Оқушылардың осындай жоғары нәтижелері биылғы шілде айында биология бойынша әлемдегі ең беделді олимпиаданы Қазақстанда өткізуге ықпал етті. IBO тарихында алғаш рет елордамызда ең көп қатысушы елдер бас қосты. Бұл – 81 елден келген 300 жас биолог. Еліміздің құрамасы қазақстандық білім берудің жоғары халықаралық имиджін тағы да растап, 100% медальдық есеп көрсетті.